Vorige maand was er naar aanleiding van de documentaire Tuan Papa voor het eerst een contactdag voor ‘oorlogsliefdekinderen’. Een beter bewijs voor de taboedoorbrekende kracht van de docu en de behoefte aan openheid bij de kinderen zelf, is er bijna niet: de dag was een groot succes.

Oorlogsliefdekinderen zijn kinderen van Nederlandse militairen, die tussen 1946 en 1949 werden verwekt in Indonesië. Hun bestaan is lang een taboe geweest.

In Tuan Papa komen deze kinderen en hun moeders aan het woord. De verhalen worden soms luchtig verteld, maar hun realiteit is pijnlijk. Zo vertelt de Balinese Jacky hoe het was om op te groeien zonder vader. Als “echteloos” kind in een omgeving waar familie de loop van je leven bepaalt, kon hij maar moeilijk een plek vinden in de gemeenschap. Hij en zijn moeder werden gezien als ‘kinderen van de vijand’ en nauwelijks geaccepteerd. De levens van oorlogsliefdekinderen en hun moeders werden vaak getekend door schaamte en angst.

“Beste Addy, ik heb gehoord dat je op zoek bent naar vader en zus ( mijn oom en nichtje). Ik heb ondertussen contact met de dochter van mijn nicht ( en heb alles verteld) en zij gaat dit hele verhaal aan haar moeder vertellen op het goede moment. Ik weet van mijn moeder dat het verhaal klopt. Ik hoop dat zij nog contact opnemen. Groetjes José” (website Oorlogsliefdekind)

De beelden uit Tuan Papa zijn prachtig en indringend. De zoektocht naar oorlogsliefdekinderen voert de kijker mee door kleurrijke straten op Bali en door achterbuurten in Jakarta. De verhalen van kinderen en moeders worden afgewisseld met zwart-wit archiefmateriaal. Soldatenjochies op patrouille door rijstvelden. Niet veel ouder dan twintig. Ver van huis werden velen verliefd op een Indonesisch meisje. Verschillende van hen, nu veteranen van boven de 80, vertellen in de documentaire hun verhaal,  meestal voor het eerst.

De verre liefde en het kind dat daaruit voortkwam werd een geheim dat ze een leven lang meedroegen. Sommige relaties duurden kort, maar voor anderen, zoals voor Jack van den Brom, was het serieus. Jack ging samenwonen met ‘zijn Els’, kreeg een kind met haar en zou gaan trouwen. Maar ook voor hem eindigde het verhaal met het achterlaten van vrouw en kind in Indonesië. Eenmaal terug begonnen de soldatenvaders een nieuw leven, vonden een vrouw en stichtten een gezin.

“Deze documentaire, die we nog niet gezien hebben, zal bijdragen aan de erkenning van oorlogskinderen en een stukje verwerking van hun verdriet, maar weet dat zo’n verhaal altijd twee kanten heeft.” – Adri, Lenie en Rene van den Brom, 21 juni 2010 (website Andere Tijden)

Oorlogsliefdekinderen en hun moeders hebben nooit enige vorm van erkenning of financiële tegemoetkoming gekregen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat dat nog zal gebeuren. In ieder geval hebben de film en het project Oorlogsliefdekind ze in staat gesteld om op 19 september 2010 voor het eerst met lotgenoten te praten. We zijn benieuwd naar het verslag van die dag. U ook? Hou dan de website www.oorlogsliefdekind.nl in de gaten.

De film Tuan Papa is gratis via Andere Tijden te bekijken.