Charlene Vodegel in Surabaya in 2006

Het is vandaag 70 jaar geleden dat de Slag in de Javazee plaatsvond. Prins Willem-Alexander en vele anderen herdenken deze slag vandaag. In de Kloosterkerk in Den Haag begint om 11:00 uur een herdenkingsdienst. Charlene Vodegel (29), kleindochter van een van de 1600 gesneuvelden, was er graag bij geweest.

De Slag in de Javazee heeft de afgelopen dagen ongekend veel aandacht gehad. Doordat Koningin Beatrix bij haar in coma verkerende zoon Friso blijft, komt “PWA”. Eerder deze maand al, richtte Diederik van Vleuten landelijk de aandacht op dit moment. Maar wat is die slag eigenlijk?

Om Nederlands-Indië te beschermen tegen Japan, heeft  Nederland, samen met Amerikanen, Britten en Australiërs, een aanval op zee geopend in de nacht van 27 op 28 februari 1942. Met dramatische afloop: van de 41 schepen schepen zijn, op vier Amerikaanse torpedobootjagers na, alle schepen ten onder gegaan. Opvarenden van onder andere de Hr. Ms.Java, Hr.Ms.Kortenaer en Hr.Ms. De Ruyter, zijn, samen met commandant Karel Doorman, gesneuveld.

Oorkonde voor grootvader Vodegel (c) Charlene Vodegel

De opa van Charlene Vodegel (29 jaar) uit Spijkenisse was een van deze 1000 slachtoffers. Ze vertelt: “Mijn vader heeft als vierjarige zijn vader verloren aan de Slag in de Javazee. Mijn opa was in dienst van de Koninklijke Marine als militaire matroos op het schip De Ruyter. Ter nagedachtenis heeft mijn vader een oorkonde ontvangen van de Ministerie van Marine in 1951 voordat hij repatrieerde naar Nederland. Als kleindochter ben ik mij meer gaan verdiepen in deze gebeurtenis nadat wij werden uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de huldiging van de namen van de gesneuvelden. Het was een eer om daarbij aanwezig te mogen zijn. ”

In Indonesië is in 2006 het bestaande Karel Doormanmonument uitgebreid, vertelt Charlene. “Voor studie was ik toevallig in Surabaya.  De Oorlogsgravenstichting heeft een initiatief genomen na 64 jaar om het Karel Doormanmonument compleet te maken met bronzen platen met daarop de namen van alle oorlogsslachtoffers van de Slag in de Javazee.  Het ereveld in Surabaya heet Kembang Kuning.  De Slag in de Javazee wordt hier herdacht het Karel Doormanmonument, dat onthuld werd in 1954. Er vindt nooit een speciale herdenking plaats in Indonesië, alleen in 2006. Precies toen ik er was! Het kan toeval zijn of niet, maar ik stelde mezelf de vraag: ‘Waarom vond deze officiële plechtigheid pas plaats na 64 jaar op het moment dat ik in Surabaya was?’ Het voelde voor mij als een soort van bescherming, dit gevoel is lastig te verwoorden.”

Militair eerbetoon bij de onthulling van het vervolmaakte monument (c) Charlene Vodegel, 2006

Haar vader, Arthur Vodegel, is onlangs overleden. Defensie heeft Charlene en haar moeder niet uitgenodigd.  “Twee weken geleden las ik op internet dat er een herdenkingsdienst zal plaatsvinden ter ere van de 70e herdenking van de Slag in de Javazee.  Ik stond even stil bij het feit waarom wij als nabestaanden geen uitnodiging hebben ontvangen.  Om een uitnodiging te mogen ontvangen voor deze herdenking heeft voor iedereen een ander soort betekenis. Het gaat mij vooral om de geschiedenis achter deze gebeurtenis en de impact op het leven van de nabestaanden. Aangezien mijn vader op jonge leeftijd zijn vader heb moeten missen , heeft hij nooit kunnen ervaren wat een vader betekent in het leven van een kind.

Arthur Vodegel bij het monument voor de Slag in de Javazee. Surabaya, 2006 (c) Charlene Vodegel

Charlene heeft afgelopen vrijdag een laatste poging gewaagd om bij de herdenking bij te kunnen wonen, maar het mocht niet meer baten. “Misschien is ‘trots zijn’ om een nabestaande te zijn van de Slag in de Javazee niet het juiste woord. Maar het behoort tot de Indische geschiedenis  van mijn familie, en dat is toch iets om trots op te zijn.”